Одамлар ҳамма нарсага: атрофга, яқинларига, ҳатто ўзларига ҳам бефарқлашиб кетишаяпти. Бефарқ ва бегона одам ўртасидаги тафовутни айрим нуқталарда унчалик сезмайман. Бир-бирисиз нафас олишни тасаввур қила олмайдиган иккилик, вақти келиб бир-бирини кўрганда нафас олишга қийналиб қолишади. Мени ҳар доим бунинг сабаби қизиқтирган.

• кўнгил битиклари

Ҳозир менга жуда кўп саволлар тинчлик бермайди. Табиийки, улар жавоб талаб қилади. Мен эса ёлғиз жавоб топишга ожизман. Ақлим, ҳаётий тажрибам панд беради. Бундай пайтларда мен дўстларимдан ёрдам сўрайман. Айни пайтда қўлимда улардан келган ўнлаб хатлар бор. Мен уларни ўқийман, мактуб эгалари билан узоқ-узоқ суҳбатлар қураман. Улар мени, мен уларни тушунишга ҳаракат қиламиз.

• мактуб

Мактублар… Мактублар… Ҳар бирида таниш сўзларнинг такрор-такрор айтилиши — табиий. Чунки ҳар бир мактуб — дийдор. Унда яна ўша қадрдон ва самимий сўзлар қуйилиб келаверади. Бу — меҳр. Меҳрни ўзгартириб, бошқача ифодалаб бўлмайди.

• Бадиа

Тонг отади, кун ботади  —  уларга қўшилиб сен ҳам оқасан. Аммо тонг ҳамиша нималарнидир, кимларнидир топиб бергани сенга камлик қилади. Сен ҳеч қачон ҳеч кимимдан, ҳеч нарсамдан айрилмасам, дейсан. Бироқ… мен ҳам отамни йўқотганимга ҳеч вақт бўлмасдан Cизни ҳам кеч кузак этагида йўқотиб қўйдим, онажон!...

• Бадиа

Энтикиб кетасиз. Минг йиллар ўтиб кетгандай туюлдиёв,  сиз ҳам шу уйга келин бўлиб тушган эдингиз. Энди эса келин тушаётир. Ота уйингизга сизни олиб кетгани борган куёв жўраларнинг ёр-ёрлари, чилдирма жаранги, ёшгина қизалоқларнинг елдай учишларини эслайсиз. Ота-она ризолигини олиб, бир қадам жойга ҳам бир умрга кетаётгандай дугоналарингиз билан йиғлаб хайрлашганларингиз… Аслида ҳам амма-ю, хола, туғишганларингиз дуолари ижобат бўлиб, борган жойингизда туб бойлаб, палак ёздингиз. Яхши ниятлар билан элнинг тўйларида бел боғлаб хизмат қилдингиз, дардига шерик бўлдингиз. Вақти соати етибдики, дастурхон ёзиб, топганингизни тўйга яратаётирсиз. Дарвоза олдида карнай-сурнай овози, қувноқ чеҳралар, кулгулар...

• оила

Оила, аввало, жамиятдаги улкан ижтимоий куч, унинг асоси. Унинг негизида кечаги кунимиз тарихи, бугунимизнинг ойдин саҳифалари, эртанги кунимизга умид туғилади. Биз шу оила билан ҳар куни тонгда янгидан дунёга келамиз. Бу туғилиш бизни дунёга меҳр туйғуси билан қарашга ундайди. Чунки кўз ўнгимизда кечагига бешикни тебратиб, овутганларимиз – фарзандларимиз ўсмоқда.

• оила

Оила — буюк тушунчадир, Унинг замирида ҳаёт – бутунги, кечаги ва эртанги кун, бунёдкорлик ҳисси, жамиятни мустаҳкамлаш вазифаси, мамлакат равнақи ва умумбашарий келажак каби тимсол, рамзий маьнолар мавжуд. Оила инсоният мукаммал қиёфага кириб яшаш, яратиш туйғуси билан қадам ташлай бошлаган  ондан бошлаб, дунёга келди, у ўзида Ватанни яратди, мужассамлаштирди. Бу ватанда инсоният етук, баркамол бўлиб етишиш учун имконият яратилди. Бу имкониятлар меҳр, оқибат, мухаббат, одоб, гўзаллик каби идрокнинг меваси бўлмиш фазилатларни ўз ичига олди.

• оила

Ҳар бир ўзбек оиласида қиз бола улғаяр экан, унинг эшигидан эниб келган совчилар — элчиларнинг қадами қутлуғ, деб қарашади. Бу, аввало, қиз ўсаётган хонадон ҳурмати, йигит томоннинг қадр-қимматидир. Бу шундай нозик риштаки, унда жами удумларимизнинг, қадриятларимизнинг энг ардоқли нуқталари, беқиёс комиллиги, ҳаё ва иффатнинг айтилмаса ҳам илғаб олинадиган энг эзгу тилакларининг эшиги очиладиган муқаддасликни ўзида намоён қила олади. Халқда “Кимки, етти марта совчиликни адо этса, унинг у дунёси билан бу дунёси обод, чунки у икки дунёнинг ҳам савобни олган” дейишади.

 Совчилик — элчилик. Уларнинг қадамларида энг улуғ мақсад парвоз қилади — янги оиланинг дунёга келишига сабабчи бўлиш. Шунинг учун ҳам уларнинг қадами қушдан енгил, сўзлари асалдан ширин, нигоҳлари меҳрга тўла, чеҳрасидан нур ёғилиб туради.

Раҳматли энам мен келин бўлиб тушгандан кейин менга кимни совчи қилиб юборганликларини айтиб, у кишининг кимлигини мен албатта билишим шартлигини таъкидлаган эдилар. Совчи — икки томонга ҳам холис, икки томоннинг барча жиҳатларини мукаммал биладиган инсон бўлиши керак. Менга совчи бўлган киши — ён қўшнимиз, Болибек бобо дегич эди. У киши бизнинг уйга тез-тез келиб турар, энамнинг энг яхши суҳбатдошларидан бир эди. Жойлари жаннатда бўлсин бобонинг! У кишининг қулоғимга чалиниб қолган сўзларини ажиб ҳайрат билан эслайман: “Кимга совчи бўлган бўлсам, минг шукурким, ўзидан тинчиб кетишди. Кечаю-кундуз ўз болаларимни қандай дуо қилсам, уларнинг ҳам номларини айтиб, дуо қиламан, нега деганда, улар ҳам ўғил-қизларим-да! Ўзидан ўзи кўпайиб юрсин дейман-да…”

• мақола

Xalil Dundor shunday hikoya qiladi:
 — Tog' etagidagi Xirvati qishlog'i atrofida suruv haydab yurgan cho'ponlar har kuni tunda bittadan qo'y g'oyib boiayotganini sezib qolishadi. Ma’lum bo’lishicha, suruvga ayiq oralagan ekan. Cho'ponlar o'g'rining adabini berib qo'yish niyatida kechasi gulxan yoqib, uni poylab o'tirishibdi. Bisotlarida bittagina pilta miltiq bor ekan. Nihoyat, ayiq ko'rinibdi. Cho'ponlar shovqin ko'tarib, uni qo'rqitmoqchi bo’lishgan ekan, ayiq parvo qilmay to'g'ri bostirib kelaveribdi. Buni ko'rgan bir cho'pon shosha-pisha miltiqni olib, o'q uzmoqchi bo’lgan ekan, piltasi o't olmabdi. Ayiq esa yaqinlashib qolibdi.

• hikoya

Moskvada Ajdar Ibrohim degan bir kino rejissyor bilan do'stlashib qolgan edik. Ikkinchi marta Moskvaga borishimda o'shaning xotini vafot qilganini eshitdim. Bir tanishimizni yonimga olib, ko'ngil so'ragani dala hovlisiga bordim. Kinorejissyorning dala hovlisi katta yo'ldan chetroqda, o'rmon yoqasida ekan. Xotini qazo qilganiga bir hafta bo'libdi. Ajdar Ibrohim gap orasida marhumaning bir iti bo'lganini, janozadan so'ng u mutlaqo ko'rinmay qol-ganini aytdi. Ilgarilari bunday odati yo'q ekan. Hatto o'rmonning ichiga kirib ketsa ham, bir soatga qolmay uyga qaytarkan.

• hikoya

Аjdodlаrimiz odob muommosini hаl qilishdа har bir хаlqning milliy mеrosini vа qаdriyatlаrini o`rganib, uni umuminsoniy qаdriyat dаrаjаsigа ko`tаrdilаr. Shuning uchun yosh аvlodgа odob o`rgatish kishilik tаrаqqiyotining har bir bosqichidа turli yo`nаlishlаrdа tаvsiyalаr, pаnd-nаsiхаtlаr, munojаtlаr orqаli хаlq orzu-umidigа  yangi-yangi izlаnishlаr bilаn kirib kеlgаn. Хаlq yarаtgаn  аfsonа, ertаk, mаqol, rivoyat, hikoyat, yozmа yodgorliklаr-bitiklаrdаgi bosh mаsаlа – «yaxshilik» vа «yomonlik» g`oyalаrini fаrqlаshdir. Pаndnomаlаr – «Turkiy shoxnomа», «Аvеsto», «To`tinomа», «Хotаmnomа», «Qobusnomа», «Bozornomа» kаbilаrdа хаlqning ezgu orzu-umidlаri аks ettirilgаn. Хаlqning boy mеrosini o`rganib, odob vа axloq haqidagi g`oyalаrini tаvsiflаb bir mаjmuаgа mujаssаmlаshtirgаn mutаfаkkir, mа`rifаtpаrvаr, hаdisshunos olimlаr o`z аsаrlаridа uni yanаdа tаkomillаshtirgаnlаr.

• МТМ

Мақсад Тасвир бўйича мазмунли ҳикоя тузишга ўргатиш.
Вазифалар:
•Тасвир бўйича воқеани тугаллашга, суратга ном топишга ўргатиш.
•Гапирганда сўзларни бир-бирига боғлаб, жумлалар тузиш малакасини мустақкамлаш.
•Пахтанинг ўзбек  халқи турмушидаги  ўрни,  асосий миллий бойлигимиздан, бири эканлигини тушунтириш.
•Боғланишли нутқ-—ҳикоя тузиш кўникмаларини шакллантириш.
•«Пахтазор» мавзусида  болалар  луғатларини фаоллаштириш
•Болаларнинг фаол  луғатига механизатор, пахта терар машина, маҳсулотлар сўзларини киритилади.

• машғулот

Мақсад: Узун ҳаво оқимини чиқаришни ҳосил қилиш
Вазифалар: Болаларни тўғри туриш, нафас олганда елкаларни кўтармасликларига аҳамият бериб бориш.
Болалар ҳар бир нафас чиқаришда, ҳаво олмасдан туриб бирон предметни пуфлашларини кузатиш.

• машғулотлар

Иинсон табиати жуда рангбаранг. Биз ўйлагандан минглаб рангинлиги билан ажралиб туради. У ўзини тинмай такомиллаб боришга қодир бўлгани билан, унинг табиатида инсон руҳининг энг оддий ва энг салбий хусусияти, ялқовлик ҳам узвий таркибидан жой олган. Айнан мана шу ялқовлик, кундалик кўникмалар доирасидан чиқа олмай қолиш, ҳар бир инсон учун ижтимоий ўлим билан баробар кучга айланиб қолиши мумкин.

• мақола

Дунёдаги баъзи халқларининг тилига, тарихига, санъатига ва бошқа маънавий ва маданий бойликларига  назар ташлар эканмиз, уларнинг баъзиларига ҳавас билан қараб қўямиз. Аслини олганда олдингдан оққан сувнинг қадри йўқ деганларидай биз ўз тарихимиз, ўз бойликларимиз билан мағрурланишни, бизга ҳам бошқаларнинг ҳавас билан қарашини унутамиз.

• мақола

Тушликдан кейин авлиёлар учун миллиард нур йилига тенг юксакликда ҳавода муаллақ турган, қалай билан ўралган шишасимон тиниқ деворлар оралиғидаги кенг хиёбонда сайр қилиш кундалик одатга айланган эди. Деворлар устида том йўқ. Чексиз осмон том вазифасини ўтайди. Сирасини айтганда, томга ҳожат ҳам йўқ-да. Ахир у ерда – етти қават осмони-фалакнинг устида қор-ёмғир ёғмайди-ку.

• ҳикоя

Гарчи мен бежирим кийинишни қадрласам-да, бироқ, атрофдаги одамларга назар ташлаб, одатда уларнинг кийимлари қанчалик бекаму-кўст тикилганига кўпам эътибор қилавермайман.Фақат қайсидир бир кечки қабул чоғида – бу Миланда бўлган эди – кўринишидан қирқ ёшлардаги бир одамни учратдим. Унинг кийими мукаммаллиги билан мени лол қолдирди.

• ҳикоя

Ўн тўққиз яшар Марта осмонўпар бино томида туриб пастда хуфтон туманига чулғонган кўйи ястаниб ётган шаҳарга қаради-да, боши айланиб кетди.Ўзидан фавқулодда нур таратиб турган зангори осмон ва ундаги шамол ҳайдаб юрган паға булутлар оғушида кумушдек товланаётган осмонўпар бино яна-да кўркам ва маҳобатли кўринарди. Айни соатда шаҳар шу қадар жозибадор эдики, фақат кўзи ожиз одамгина унга мафтун-маҳлиё боқмаслиги мумкин. Баландда турган қизнинг нигоҳига кунботардаги шафақ нурлари оғушига чўмган кўчалар-у кўп қаватли бинолар ажиб тарзда жилваланиб кўринар, уларнинг оқ тизмаси тугаган жойда эса, кўм-кўк денгиз ястаниб ётар эди–тепадан қараганда денгиз тоққа ўрлаб чиқмоқчидек туюларди.

• ҳикоя

Бу хусусда бош муҳаррирга айтсамми-айтмасамми дея ҳали-хануз иккиланаман. Мен қандайдир ғаройиб, ақл бовар қилмас бир ҳолатни бошимдан кечирдим. Гап менинг муҳаррирга ишониш-ишонмаслигимда эмас. Биз бир-биримизни узоқ йиллардан буён биламиз. Аминманки, у менга ҳамиша жуда яхши муносабатда бўлган ва ҳеч қачон менга панд бермайди. Йўқ, мутлақо бундай бўлиши мумкин эмас! Шундай бўлсада, барибир, журналистика деганлари анчагина хатарли нарса-да. Ҳавотирим йўқ эмаски, у азбаройи навбатдаги бирон шов-шувни деб беихтиёр мендан фойдаланиб, боринг-ки сотиб бошимни бир балога гирифтор қилиши эҳтимолдан ҳоли эмас.

• ҳикоя

Boshlang‘ich ta’limda o‘quv¬chilarning umummadaniy va ahloqiy ko‘nikmalari, dastlabki savodxonlik malakalari shakl¬lantiriladi. Shuningdek, ta’limning bu bosqichida o‘quvchining mantiqiy tafakkur qila olish salohiyati, aqliy rivojlanishi, dunyoqarashi, kommunikativ savodxonligi va o‘z-o‘zini anglash qobiliyatlarini rivojlantirishga dastlabki poydevor qo‘yiladi. O‘quvchi 1—4-sinflarda o‘quv jarayonining ta’limiy, tarbiyaviy va rivojlantiruvchi maqsadlariga mos ravishda jismonan sog‘lom bo‘lish, moddiy borliq go‘zalliklarini his etish, go‘zallik hamda nafosatdan zavqlana olish, milliy urf-odatlarni o‘ziga singdirish, ardoqlash hamda rioya qilish kabi ko‘nikmalarga ham ega bo‘lib borishi barchamizga ma’lum.

• ta'lim